Konusuna Göre Çatışma

Konusuna Göre Çatışma

Konusu itibariyle çatışmalar; kişilik çatışması, norm çatışması, rol-kişilik ça­tışması, norm-kişilik çatışması ve rol-norm çatışması olarak beş başlık altında ele alınabilir (Aydın, 2010).

Kişilik çatışması, birey açısından bir başka gerginlik kaynağıdır. Bu çatışma, insanlar arasında doğan çatışma değil; bireyin gereksinim yapısındaki temel tutar­sızlıklardan kaynaklanan bir çatışmadır.

Norm çatışması, doğal bir gruptaki norm çatışması, biçimsel bir gruptaki rol çatışmasının işlevsel bir eşiti, benzeridir. Doğal normlar arasında gerginlik ve ça­tışma olduğunda norm çatışması görülür.

Rol-kişilik çatışması, bireylerin bazen kendilerini kişiliklerine uymayan rol­lerde bulmaları durumunda ortaya çıkar. Otoriter bir kişilik yapısına sahip birisi­nin danışmanlık rolü oynama durumunda kalması gibi...

Norm-kişilik çatışması, rol-kişilik çatışmasının doğal örgütteki uzantısı olarak düşünülebilir. Bireyin kişilik gereksinimi ile doğal örgütün normlarının birbiri ile tutarlı olmaması halidir. Lider olma eğilimindeki yeni bir grup üyesinin, grubun doğal lideri ile çatışması buna örnek olabilir.

Rol-norm çatışması, biçimsel örgütle doğal örgüt arasındaki gerginliği ifade etmektedir. Biçimsel iş beklentileri ile işgörenlerin doğal grup normları arasındaki çatışmadır. Howthorne araştırmasında montaj odasındaki durum, rol-norm çatış­masının klasik bir örneğidir. Bu deneyde 14 işçiden oluşan bir çalışma grubu ayrı bir odaya konulmuş ve orada telefon santrallerinin montajı işlerini yürütmeleri istenmiştir. Şirketin diğer birimlerinde uygulanan ödeme bu işçilere de uygulan­mıştır. Ayrıca özendirici önlemler de alınmıştır. İşçilerin bu koşullardaki çalışma­ları altı ay gözlenmiştir.

Bu gözlem sonunda elde edilen sonuç şudur: İşgörenler, yönetim tarafından belirlenen ve işgörenlerin fiziksel güçleri ölçüsünde daha çok kazanmalarına da olanak sağlayan düzenleme öngörülen bir üretim düzeyini tut­turma yerine, kendi aralarında belirledikleri "bir gün için uygun üretim düzeyi'ne uydukları gözlenmiştir. Bu düzeyin çok altında ya da çok üstünde üretim yapanlar cezalandırılmıştır. İşgörenler ürettiklerinden daha fazla üretebileceklerini, yöne­timden saklamışlardır. Üretim kayıtları grubun belirlediği düzeye göre tutulmuş­tur. İşgörenler, yönetim tarafından belirlenen üretim miktarına değil, arkadaşları tarafından oluşturulan "uygun üretim" miktarını belirleyen sosyal normlara uy­muşlar, üretimi yapay olarak sınırlayarak, fiziksel olarak üretebileceklerinin (yö­netimin beklentisi) altında üretmişlerdir.

İletişimde çatışma ile ilgili olarak; insan tipleri, davranışları vb. özelliklerine bağlı olarak geliştirilmiş bazı yaklaşımlar da bulunmaktadır. Aşağıda, Graf Analizi ve Yapısal (Transaksiyonel) Analiz yaklaşımlarına yer verilmiştir.